Centralisatie raadpleging pneumologie met slaapcentrum op één vernieuwde locatie

Gepubliceerd op woensdag 3 juni, 2020

Vorig jaar kondigden we reeds de inhuizing van het CPAP-centrum binnen de muren van het AZ Nikolaas aan. Dit was het begin van een ruimere centralisatie van de dienst pneumologie die nu te vinden is in de Moerlandstraat op het eerste verdiep (B-blok). Patiënten kunnen hier terecht voor een consultatie, een slaaponderzoek en/of de opstart/follow-up van CPAP-therapie.

Nieuwe polikliniek

De patiënten worden bij het binnenkomen van deze gloednieuwe poli ontvangen aan de centrale onthaalbalie en nemen vervolgens plaats in één van de twee voorziene wachtzalen herkenbaar aan een superfrisse kleurentint. De nieuwe polikliniek beschikt over meerdere ruime consultatie- en onderzoekslokalen die ook voorzien zijn van medische state-of-the-art onderzoeksapparatuur. Verderop in de gang vindt men het slaaplabo met uitzicht op het stadspark.

Multidisciplinair slaapcentrum

De diagnosticering, behandeling en begeleiding van patiënten met slaap-snurkproblemen vraagt expertise van meerdere zorgverleners, afkomstig uit verschillende disciplines en settings. Een multidisciplinair zorgtraject is essentieel om deze patiënten de beste zorg te kunnen geven. De benadering van slaapproblemen wordt binnen het centrum in de volle breedte bekeken en een intramuraal kernteam van medisch, paramedische en verpleegkundige experten van pneumologen, neurologen, NKO-artsen, MKA-artsen, slaap- en CPAP verpleegkundigen en een psycholoog werken nauw samen. Het polysomnografisch onderzoek wordt gecoördineerd door dr. Kristin Strobbe, dr. Elke Verstraeten, dr. Charlotte Van de Kerkhove (pneumologen) en dr. Alex Vercruyssen (neuroloog).

De activiteit in het multidisciplinaire slaapcentrum kende de laatste jaren een aanzienlijke groei. Zo werd het slaaplabo vorig jaar uitgebreid van vijf naar acht posities. Het centrum bestaat uit een polikliniek, onderzoekslokalen en een aansluitende slaaplabo-entiteit waar de slaaponderzoeken gedurende de nacht, maar waar nodig ook tijdens de dag kunnen plaatsvinden. Een gedegen slaaponderzoek is onmisbaar voor het stellen van de juiste diagnose. Daarom werden in de eenpersoonskamers huiselijke maatregelen getroffen om geluids- en lichtoverlast tot een minimum te beperken. Op deze manier worden de polysomnografische onderzoeken met de hoogste nauwkeurigheid uitgevoerd. De langere wachttijden tussen de uitgevoerde slaaplabo-onderzoeken en het uitlezen, analyseren en protocolleren ervan, vormde in het voorbije jaar een verbeteractiepunt voor het slaapcentrum. Dit kwaliteitsissue is in de tussentijd echter volledig weggewerkt en kunnen de patiënten weer rekenen op een vlotte service.

Wat betreft het behandelingsportfolio vormt een multidisciplinaire aanpak de basis voor de juiste zorg binnen de keten van slaapproblemen. Het team behandelt en begeleidt onder andere patiënten met:

• Inslaap- en/of doorslaapstoornissen (Insomnie)
• Snurken, het obstructief slaap apneusyndroom (OSAS) en overmatige slaperigheid buiten de nachturen.
• Centraal slaapapneu syndroom (CSAS), waarbij de ademhalingsprikkel wegvalt.
• Slaapwandelen en vreemde gedragingen tijdens de slaap (Parasomnie)
• …

CPAP-centrum

OSAS is de meest frequente slaapstoornis. De meerderheid van dan deze patiënten worden behandeld met CPAP-therapie (Continuous Positive Airway Pressure) gecombineerd met levensstijlmaatregelen. De medische coördinatie van dit intramuraal CPAP-centrum wordt opgevolgd door dr. Kristin Strobbe, dr. Elke Verstraeten en dr. Charlotte Van de Kerkhove van de dienst pneumologie. Het verpleegkundig- en logistieke luik van het slaap- en CPAP-centrum wordt gecoördineerd door hoofdverpleegkundige mevr. Elly Carion.

Andere patiënten met snurkproblemen hebben dan weer meer baat bij een speciaal aangemeten mondprothese (bv. MRA: Mandibulair repositie apparaat) of andere positie-apparatuur. Hiervoor werkt het centrum nauw samen met de dienst tandheelkunde van het UZA, Mond-, Kaak-, en Aangezichtsheelkunde en Neus-Keel-Oorheelkunde van het AZ Nikolaas. Voor een selectief aantal indicaties kan specifieke of geavanceerdere chirurgie tot één van de behandelingsmogelijkheden horen.

Insomnie

Bij insomnie is cognitieve gedragstherapie een voorkeursbehandeling. Dit zit mee ingebed in de ruimere werking en activiteit van het slaapcentrum van AZ Nikolaas. De bedoeling ervan is om goede slaapgewoonten aan te leren en om negatieve attitudes, gewoonten en verkeerde verwachtingen aan te pakken.  Deze cognitieve therapiesessies maken deel uit van het multidisciplinaire traject. Na een medische, individuele intake wordt de patiënt opgenomen in een uitvoerig groepsprogramma dat gegeven wordt door Michel Schynkel, die hiervoor als klinisch psycholoog gecertificeerd is. Concreet is het groepsprogramma gericht op het doorlopen van een zevental sessies van anderhalf uur, waarbij de inhoud uitgestrekt en veelomvattend is. In de voorbije decennia toonden meerdere meta-analysen de effectiviteit van deze psychologische en gedragsmatige interventies aan, zowel individueel toegepast als in een groepssetting, en voor zowel primaire als secundaire of ‘comorbide’ insomnia. De effectiviteit van deze interventies blijken zeer betrouwbaar en duurzaam te zijn, en leiden tot een verbeterde slaapkwaliteit, een verminderd medicatiegebruik en een beter functioneren.

Rol van de huisarts

Niet elke patiënt dient verwezen te worden voor diagnostische polysomnografie. Hierbij is de centrale rol van huisarts zeer belangrijk. Onder de supervisie van de Huisartsenkoepel Waasland biedt het centrum een aantal handvaten aan welke een ondersteuning kunnen bieden bij het nemen van diagnostische of therapeutische beslissingen in de huisartsengeneeskunde. Aan de hand van een specifieke flowchart kan de huisarts de aanpak van milde en matige insomnie op zich nemen en opvolgen. Ernstige vormen van chronische insomnie verdienen een gespecialiseerde en transmurale aanpak en berust op een samenwerkingsmodel tussen de huisarts, de andere eerstelijns zorgactoren en het AZ Nikolaas.