IDDSI: verslik je er niet in
Gepubliceerd op vrijdag 3 september, 2021
Orofaryngeale dysfagie is een wijdverspreid probleem en is bij neurologische, geriatrische, gastro-enterologische en pneumologische patiënten een vaak voorkomende klacht. Dit is eveneens het geval bij oncologische patiënten met tumoren in het hoofdhalsgebied waarbij radio-, chemotherapie of chirurgie aanleiding kunnen geven tot dysfagie. Ziekenhuisbreed wordt de prevalentie van slikstoornissen op acute afdelingen geschat op 20%, op revalidatieafdelingen bedraagt dit tot ruim 40%. Op intensieve zorgen kampt zelfs 49% van de patiënten na extubatie met dysfagie, alsook 40% van de patiënten met een tracheacanule. In woonzorgcentra zou 60% van de bewoners dysfagie ervaren. Slikstoornissen zijn dus ziekenhuisbreed aanwezig, deze zijn niet leeftijdsgebonden maar worden toch meer bij een oudere populatie aangetroffen.
De ernst, de gevolgen, de sociale en psychologische belasting van slikstoornissen worden nog al te vaak miskend. Door vroegdiagnostiek, opvolging en tijdig informeren van patiënt en zijn omgeving kunnen secundaire gevolgen van dysfagie zoals (aspiratie)pneumonie, malnutritie, dehydratatie en mortaliteit vermeden worden.
Een multidisciplinaire aanpak is hierbij enorm belangrijk en begint reeds bij de bedside oplettendheid van alle betrokkenen. De logopedist(e) zorgt dat de patiënt op een veilige manier voeding tot zich kan nemen door de slikact te revalideren alsook de voedingsconsistentie tijdelijk aan te passen terwijl de diëtist(e) erover waakt dat de ingenomen voeding voldoet aan zowel de individuele energiebehoefte alsook de eventuele vereiste dieetmaatregelen. In deze context kan er bv. beslist worden om dranken in te dikken tot een bepaald niveau of de voeding te mixen tot ‘gladde’ consistenties. Tijdens de logopedische revalidatie kan de voedingsconsistentie geleidelijk uitgebreid worden op maat van de patiënt.
Echter, wat betekent nu bv. ‘gladde’ voeding. Zowel binnen het ziekenhuis als extern (bv. zorginstelling, huisarts,…) kan dit tot miscommunicatie leiden.
Dezelfde taal
Daar brengt IDDSI verandering in. IDDSI staat voor International Dysphagia Diet Standard Initiative, een onafhankelijke groep experten– diëtisten, logopedisten, voedingsspecialisten en verpleegkundigen, – die samen een uniforme classificatie voor voedsel en vloeistofconsistenties hebben ontwikkeld. De classificatie omvat acht kauw- en slikniveaus, van vloeibaar (niveau 0) tot vast voedsel (niveau 7). IDDSI beschrijft ook heel precies de testmethodes waarmee je kunt bepalen of voedsel of drank de juiste consistentie of viscositeit hebben.
IDDSI zorgt ervoor dat zorgverleners wereldwijd voortaan dezelfde taal spreken. Indien een patiënt op ontslag gaat met bv. ‘IDDSI-niveau 5’, krijgt de patiënt een folder mee zodat hij exact weet welke voedingsconsistenties tot dit niveau behoren. Op deze manier kan de patiënt, de mantelzorger of het WZC de voeding aanpassen aan de noden van de patiënt. Dit waarborgt de veiligheid van de patiënten en helpt voedingstekorten te vermijden.
AZ Nikolaas is één van de weinige Belgische ziekenhuizen die reeds zo ver staan met de implementatie van deze Europese richtlijn. De uitrol van dit IDDSI-model is het gevolg van een doorgedreven samenwerking tussen de logopedisten, de diëtisten en de voedingsdienst.
We gebruiken IDDSI ook in onze dieetadviezen en ontslagbrieven, zodat huisartsen en zorginstellingen precies weten welke voedselaanpassingen de patiënt nodig heeft. Als (huis)arts zal je dus steeds vaker met IDDSI te maken hebben om de zorg van uw patiënt verder te optimaliseren.