Oncorevalidatie in TREV.
Gepubliceerd op maandag 8 november, 2021
Kanker is een ziekte met een erg hoge prevalentie in onze Westerse samenleving. De incidentie van kanker in België blijft het laatste decennium behoorlijk constant op ongeveer 70.000 nieuwdiagnoses per jaar. Op vlak van mortaliteit die met een kankerdiagnose gepaard gaat, boekte de wetenschap de afgelopen vijftien jaar een opvallende winst. Tussen 2001 en 2016 daalde deze globaal met zo’n 27%. (1-2)
Als gevolg hiervan ontstaat een groeiende patiëntenpopulatie die verder leeft met of na kanker. Statistische voorspellingen spreken van een verdubbeling van deze patiëntengroep tegen 2040. Bij deze patiënten zien we heel vaak een gedaalde levenskwaliteit als gevolg van een verminderd fysiek of cognitief functioneren. (2-3)
Deze groep krijgt de laatste jaren meer en meer aandacht, wat onder andere resulteert in meer wetenschappelijke publicaties, ook in ons domein van de revalidatiegeneeskunde. Zo is aangetoond dat intensieve oefentherapie en multidisciplinaire revalidatie bij deze patiënten niet alleen de levenskwaliteit sterk verbetert, maar ook de globale overlevingskansen positief beïnvloedt. (3-4)
Ondanks de groeiende evidentie en het optimaliseren van de integratie van de revalidatie in de oncologische geneeskunde, kan men nog steeds stellen dat oncologische revalidatie vandaag sterk onderbenut wordt. (3) Voor een multidisciplinair oncologisch revalidatieprogramma is in Vlaanderen tot op heden nog geen financiering voorzien. In onze revalidatiedienst TREV. in Vitaz zijn we er desondanks in geslaagd een geïntegreerd revalidatietraject voor de oncologische patiënt te ontwikkelen, van diagnose tot remissie.
Binnen dit traject liggen een aantal klemtonen:
Bewegen – vooral intensief genoeg bewegen – wordt in elke fase zeer sterk benadrukt. Zo zal in de eerste fase ‘Actief tijdens behandeling’ (chemotherapie, radiotherapie, operatief ingrijpen) de nadruk liggen op meermaals per week voldoende intensief te bewegen/ sporten onder vorm van een thuisprogramma in combinatie met coaching en minstens éénmaal per week training bij één van onze oncologische kinesisten. In een tweede fase ‘Terug actief’ (na de oncologische behandeling) zal de intensiteit van het onderdeel beweging verder opgedreven worden om te evolueren naar een intensiever cardio-oncorevalidatieprogramma van van één uur, driemaal per week. Tijdens deze trainingsmomenten worden ook meer kracht-, stabiliteits- en mobiliteitsoefeningen geïntegreerd. Na deze fase van drie maanden maken we onze patiënten warm om verdere reconditioneringsprogramma’s te volgen. Dit kan via ons In2Shape programma, via het TRIA+ triatlonproject, of via perifere begeleiding (kinesisten/sportclubs met bijzondere bekwaming in de oncologische revalidatie).
Oncologisch en cardiovasculair risico hebben een gekende bidirectionele relatie. Zo zal een verhoogde cardiorespiratoire functie (na revalidatie) niet enkel de cardiovasculaire comorbiditeit doen afnemen, maar zal ze ook het oncologisch risico sterk doen dalen aan de hand van een bewezen gedaalde tumorgroei, gedaalde kans op recidief en hogere effectiviteit van een oncologische behandeling. Ook op vlak van de talrijke symptomen van kanker en zeer frequente bijwerkingen van diens behandeling wordt een positief effect gezien. Dit is met sterke wetenschappelijke evidentie aangetoond voor vermoeidheidsklachten, angsten, depressieve symptomen en algemeen functioneren. (5-6)
Anderzijds hebben oncologische patiënten ook nood aan een meer psychosociale omkadering. Vooral tijdens de ‘Terug actief’ fase wordt in ons programma hieraan aandacht gegeven in een achttiental groepssessies. Deze behandelen topics van haaruitval over post-chemo polyneuropathie tot lymfeoedeem.
U kan meer te weten komen over ons oncorevalidatieprogramma op onze website van Trev.
- Stichting tegen kanker. Kanker in cijfers. 2018.
- Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2019. CA Cancer J Clin. 2019;69(1):7-34.
- Stout N. L., et al. A systematic review of rehabilitation and exercise recommendations in oncology guidelines. CA Cancer J. Clin. 2021;71:149-175.
- Leclerc A., et al. Multidisciplinary rehabilitation program after breast cancer: benefits on physical function, anthrometry and quality of life. Eur J of Physical Medicine and rehabilitation. 2017; 53(5): 633-642.
- Venturini E. et al. Oncology and cardiac rehabilitation: an underrated relationship. J. Clin. Med. 2020; 9(1810):1-26
- Bultijnck R, De Groef A, Update van de internationale aanbevelingen voor fysieke activiteit bij kanker. Ortho Reumato. 2020(6): 15-20