Progressie in de urologische oncologie als resultaat van subspecialisatie en multidisciplinaire samenwerking
Gepubliceerd op maandag 6 december, 2021
Met prostaatkanker als meest voorkomende kanker bij mannen en blaas- en nierkanker op de vijfde respectievelijk zevende plaats in de top tien van meest frequente kankers, maakt de uro-oncologie een belangrijk deel uit van de oncologische zorg.
We zien het als een continue uitdaging om de kwaliteit van de uro-oncologische zorg in ons ziekenhuis steeds hoger te tillen en zetten hier op in door verdere subspecialisatie van de verschillende betrokken disciplines (urologie, oncologie, radiotherapie, medische beeldvorming en pathologische anatomie) en door doordachte investeringen, zelfs indien de nomenclatuur de kosten hiervan niet dekt.
Recent werd onze dienst urologie versterkt door dr. Tom Claeys die zich vooral zal toespitsen op de behandeling van carcinomen van de hogere urinewegen met name de bijnieren, nieren en ureter. Dr. Stefanie De Prycker en dr. Bart De Troyer verzorgen de chirurgische behandeling bij prostaatkanker met robot geassisteerde resectie van de prostaat (RALP). Robot geassisteerde wegname van de blaas met stoma of vervangblaas (RARC) wordt uitgevoerd door dr. Bart De Troyer. Behandeling van vroegtijdige blaaskanker is een expertise van dr. Friedl Vanhaverbeke en complexe open chirurgie wordt vakkundig uitgevoerd door collega dr. H. Paul Wynant. Dankzij deze doorgedreven subspecialisatie, in combinatie met het grote drainagegebied van de Verenigde Ziekenhuizen Waas en Durme, is onze expertise voor deze hoogtechnologische ingrepen zeer ruim.
Vanuit de reeds bestaande nauwe samenwerking tussen de diensten urologie, oncologie en radiotherapie werd enkele jaren geleden de Uro-Oncokliniek opgericht.
Zo werd recent gestart met intrarenale koeling voor complexe robot geassisteerde gedeeltelijke resectie van de nier of partiële nefrectomie (RAPN). Bij deze ingreep worden de bloedvaten van de nier gedurende een zekere tijd afgeklemd. Om weefselschade te voorkomen dient de warme ischemietijd voor een nier onder de twintig minuten te blijven doch voor complexe ingrepen is dit vaak te kort. Met deze nieuwe techniek wordt de nier tijdens de ingreep continu gespoeld met een ijskoude vloeistof waardoor langere periodes van ischemie mogelijk zijn, hetgeen in moeilijke gevallen of bij multipele tumoren noodzakelijk is. Hierdoor is het dan ook nog maar uiterst zelden het geval dat er nog een volledige resectie van de nier of totale nefrectomie dient te gebeuren.
In 2020 werd ook gestart met robotgeassisteerde laparoscopische verwijdering van de blaas of cystectomie (RARC). In nauw overleg met de dienst anesthesie, de voedingsspecialisten en de kinesitherapeuten werd een zorgpad opgesteld met als doel de patiënt zo snel mogelijk te mobiliseren. Dit vermijdt langdurige verlamming van de darm (ileus) en laat een sneller herstel toe. De gemiddelde ligdagduur voor een RARC werd op deze manier teruggebracht naar zeven dagen. Bij jonge patiënten wordt sinds begin 2021 ook de optie van een vervangblaas aangeboden. Deze wordt eveneens met een robot geassisteerde laparoscopie verricht met als resultaat ook een sneller herstel in vergelijking met de open procedures en uiteindelijk ook een beter functioneel resultaat (behoud continentie overdag en ‘s nachts).
Einde 2021 wordt gestart met de MR fusie biopsie. Op heden wordt bij een persisterend te hoog PSA of snelle verdubbelingstijd in eerste instantie een MRI van de prostaat verricht en daarna volgt zo nodig een prostaatbiopsie. Door de beelden van de MRI real-time te koppelen aan het echografietoestel bij de biopsiename wordt de accuraatheid van de biopsie groter. Dit moet leiden tot lagere vals-negatieve prostaatpuncties en minder prostaatbiopten. Dit project wordt mogelijk door een nauwe samenwerking met uroradioloog dr. Stijn Roels en is wederom een stap vooruit in accurate diagnostiek.
Voor patiënten met gevorderde uro-oncologische tumoren zijn de laatste jaren een heel aantal nieuwe behandelingen ontwikkeld. Niet alleen de implementatie van deze nieuwe therapieën maar ook de volgorde waarin de verschillende nieuwe behandelingswijzen worden gecombineerd wijzigt voortdurend.
Vanuit de reeds bestaande nauwe samenwerking tussen de diensten urologie, oncologie en radiotherapie werd enkele jaren geleden de Uro-Oncokliniek opgericht. Een patiënt met gevorderde kanker verdient een multidisciplinaire aanpak om de beste kwaliteit van leven zo lang mogelijk te kunnen behouden. Hierbij kunnen de patiënten en hun omgeving rekenen op bijkomende ondersteuning van uro-verpleegkundige mevr. Deborah Lelie en onco-verpleegkundige dhr. Renzo Van Meulebroeck alsook een team van psychologen, onco-diëtisten en een sociaal verpleegkundige.
Voor mannen met prostaatkanker die een langdurige hormonale therapie krijgen is er een specifiek onco-revalidatie programma. Ook dit is een voorbeeld van kwaliteitsbevordering. Het is belangrijk om de fysieke bijwerkingen van hormonale blokkade te verminderen, anderzijds geven de patiënten aan dat het lotgenotencontact tijdens deze minstens even belangrijk is.
Voor alle patiënten met gevorderde kanker is er eveneens mogelijkheid om onco-revalidatie te volgen in groep, eveneens met de bedoeling de levenskwaliteit zoveel mogelijk te behouden door verbeteren van de fysieke spierkracht en uithouding. Samenvattend is de Uro-Oncokliniek een mooi voorbeeld van het gegeven dat subspecialisatie en doorgedreven samenwerking een absolute noodzaak zijn in de complexe kankerzorg. Ervaring, continu bijscholen en de lat steeds hoger blijven leggen zijn dan ook de drijfkracht van het ganse team.