Hoe werd omgegaan met Covid-19 in het Waasland?

Gepubliceerd op dinsdag 2 juni, 2020

Het is onnodig te zeggen dat Covid-19 iedereen de voorbije maanden in de ban heeft gehouden. Binnen onze ziekenhuismuren was de impact enorm. Hoewel de eerste golf grotendeels voorbij lijkt te zijn, is het zeker niet aangewezen om al op onze lauweren te rusten. Hieronder vindt u een synthese van de maatregelen die in het AZ Nikolaas en AZ Lokeren genomen zijn naar aanleiding van deze pandemie en een blik op onze toekomstperspectieven hieromtrent. Een beleidsmatige synthese vindt u hier.

Oprichting Coördinatiecel COVID-19

Binnen het AZ Nikolaas werd eind februari een multidisciplinaire coördinatiecel opgestart die de globale COVID-19 aanpak binnen het ziekenhuis coördineert. Deze cel komt aan het begin en het einde van iedere werkdag samen – met de nodige voorzorgsmaatregelen – om de situatie nauw op te volgen en snel de nodige acties uit te voeren. Directieleden, artsen en belangrijke kernspelers uit de verschillende departementen zijn hierop aanwezig alsook actoren van AZ Lokeren en Samen Ouder, onze partner in verblijvende ouderenzorg. Intussen kwam het team al meer dan honderdmaal samen en we vermoeden dat dit nog niet meteen zal stilvallen.

Ook in AZ Lokeren werd een crisiscel opgericht die voor het eerst op 3 maart samenkwam. Om de coördinatie binnen de vzw Verenigde Ziekenhuizen van Waas en Durme te optimaliseren, nam vanaf 9 maart een vertegenwoordiger van het AZ Lokeren consequent deel aan de Coördinatiecel COVID-19 van het AZ Nikolaas.

Aanpassingen ziekenhuisconfiguratie

Beddenhuis

Op 6 maart werd de eerste Covid-19 positieve patiënt gehospitaliseerd in ons ziekenhuis. Op dat moment was er reeds een cohortzone voorzien op de afdeling pneumologie. Alle Covid-19 positieve patiënten werden dan ook gecentraliseerd op campus Moerlandstraat, ook de patiënten van AZ Lokeren. Te Lokeren werd op 23 maart op de interne afdeling een aparte transitzone opgericht. Alle patiënten verdacht van COVID-19 verbleven daar tot de PCR-test, gecombineerd met de klinische bevindingen en aangevuld met CT-scan, uitsluitsel bood.

De cohortzone is verder uitgebreid in aantal bedden naarmate de patiënten bleven toenemen. Al snel diende een extra afdeling te openen tot op de piek maar liefst zes verpleegafdelingen en één intensieve zorgen volledig ter beschikking stonden uitsluitend voor Covid-positieve patiënten. Zo konden we de andere locaties zoveel mogelijk vrijwaren van deze problematiek. Op het piekmoment lagen 118 Covid-patiënten op onze Covid-afdelingen nl. op 3 april. Vandaag zijn nog twee van deze afdelingen operationeel: één transitzone en één verpleegafdeling. Zes weken na start van de symptomen worden deze patiënten als niet langer besmettelijk beschouwd en kunnen zij getransfereerd worden naar een niet-Covid afdeling.

Intensieve Zorgen

De dienst intensieve zorgen kwam aardig onder druk te staan. Aanvankelijk werden enkele bedden voorzien die in isolatie lagen, maar het aantal patiënten met nood aan invasieve beademing nam al snel toe, waardoor een tweede Intensieve Zorgen diende te worden geopend. Eén van beide IZ’s was bestemd voor Covid-19 positieve patiënten en de andere voor niet-Covid patiënten. Zelfs een derde afdeling intensieve zorgen stond al in de steigers. De recovery en enkele zalen op het operatiekwartier op de site Moerlandstraat werden omgebouwd tot een Intensieve Zorgen afdeling volledig voorzien met sas en beademingstoestellen. Hierdoor zou in deze uitzonderlijke omstandigheden het aantal intensieve bedden tot 46 posities kunnen uitgebreid worden. Hoewel de maximumcapaciteit verschillende malen bijna bereikt werd , kon op de valreep deze situatie vermeden worden en werd de derde afdeling nooit in gebruik genomen. Recentelijk werd de tweede Intensieve Zorg afgebouwd en hersteld naar de oorspronkelijke afdeling, de CCU/NCU. Hierdoor zijn zowel high als medium care weer in hun initiële configuratie hersteld.

Spoedgevallen

Het artikel met aankondiging van een gloednieuwe spoedzone stond klaar om te publiceren in de maart editie van Infusie. Een officiële, laat staan feestelijke, opening vond tot op heden echter niet plaats. Deze zone zat al snel in de scope als Covid-zone maar was op het moment van uitbraak nog niet 100% gebruiksklaar. Onze technische diensten hebben in samenwerking met spoed alles in het werk gesteld om de boxen operationeel te maken en hier een afgesloten zone van te maken, die uiteindelijk op 17 maart operationeel was. Deze zone is flexibel uit- en afgebouwd gedurende deze periode, afhankelijk van de problematieken die zich aanboden op spoed. Hoewel de Covid-zone kleiner is dan tijdens de piek zal deze flexibiliteit vermoedelijk nog lang bewaard moeten blijven.

Ook in AZ Lokeren werd op hetzelfde moment een Covid-zone afgebakend door de spoedgarage om te bouwen. Een ‘dedicated’ verpleegkundige ving en trieerde daar alle patiënten met pathologie gerelateerd aan het Coronavirus op. Al snel bleek dit ontoereikend en besliste de coördinatiecel Lokeren om een mobiele wachtzaal (container) extra te plaatsen op 7 april. Zowel op het operatiekwartier als op de afdeling materniteit werd een aparte ruimte voorzien om urgente patiënten met vermoeden van Covid-19 te behandelen.

Tijdelijke COVID-19 Huisartsenwachtpost

Dankzij een intensief en constructief overleg met de huisartsen werd reeds op 14 maart een huisartsenwachtpost (HAWP) geopend in het gastenverblijf Japanse Kers op de spoedparking tegenover het kasteel Moerland. De bedoeling was om alle ambulante patiënten met luchtwegproblematiek (mogelijks dus Covid-19 positieve patiënten) naar deze locatie toe te leiden, ter ontlasting van de spoeddienst, huisartsenpraktijken en de centrale huisartsenwachtpost (die operationeel bleef voor alle andere pathologieën). Patiënten die zich – zonder tweedelijnsziekteverschijnselen – aanbieden op spoed met een (vermoeden van) coronasymptomen, zouden zo buiten het normale spoedcircuit gehouden worden en afgeleid worden naar deze specifieke en tijdelijke huisartsenwachtpost.

Al snel barstte de wachtpost uit zijn voegen en op 26 maart werd deze tijdelijke HAWP verschoven tot binnen de ziekenhuismuren met name naar de poli orthopedie. De locatie werd zo gekozen omwille van de afzonderlijke zij-ingang en de nabijheid van de diensten Medische en Moleculaire Beeldvorming, Klinisch Labo en Spoedgevallen. De indicaties voor consultatie aan deze HAWP werden ook uitgebreid tot alle infectieuze pathologieën. Met ondersteuning van zowel externe als interne krachten toonde deze dienst al snel een grote efficiëntie. Sinds 28 april is de Huisartsenwachtpost teruggekeerd naar de locatie op de spoedparking vanwege het dalende aantal aanmeldingen.

De bewoners van Lokeren en omstreken konden een beroep doen op de Covid-19 voorpost. Op 21 maart zette de stad Lokeren, samen met de lokale huisartsenkring, een tijdelijke voorpost op in het gebouw waar tot voor kort het klinisch labo huisde. Initieel had de voorpost een triagefunctie met klinisch onderzoek van verdachte Covid-19 patiënten om de spoeddienst te ontlasten. Op dit moment wordt de locatie nog gebruikt voor testing.

Maatregelen federale overheid

Maatregelen sinds 13 maart

De federale overheid besliste op 13 maart om de preventieve maatregelen met betrekking tot COVID-19 op te drijven. Volgende maatregelen werden genomen met ingang vanaf 14 maart 2020:

• Opstart ziekenhuisnoodplan
• Alle electieve consultaties, onderzoeken en ingrepen dienden te worden geannuleerd Vanzelfsprekend betekende dit ook dat alle dringende en noodzakelijke consultaties, onderzoeken en ingrepen wel konden blijven doorgaan. Ook alle lopende levensnoodzakelijke therapieën (bv. chemotherapie, dialyse…) konden worden verder gezet.
• Alle bezoek werd verboden, met uitzondering van volgende groepen:
      – Eén ouder (of gelijkgesteld) van kinderen jonger dan 18 jaar.
      – Onmiddellijke naasten van personen in kritieke- of eindelevensfase.
      – Begeleiding bij noodzakelijke consultaties of onderzoeken en dit door maximum één (vertrouwens)persoon.

Maatregelen vanaf 4 mei

Verschillende diensten die voorheen tijdelijk gesloten waren voor patiënten, zijn sinds maandag 4 mei terug beschikbaar onder strikte voorwaarden en met maximale aandacht voor hygiëne, social distancing en persoonlijke bescherming zowel voor personeel als patiënten. Iedere patiënt wordt gevraagd om de handen te ontsmetten, waarna men een chirurgisch mondmasker ontvangt bij het betreden van het ziekenhuis. Ook de lichaamstemperatuur wordt gemeten.

Testen

Het klinisch laboratorium van het AZ Nikolaas kan sinds 16 maart zelf Covid-19 opsporen door middel van een gevoelige PCR test. Gelet op de overheidsinstructies om restrictief om te springen met deze testen werden initieel enkel opgenomen patiënten en zorgpersoneel getest. Opgenomen patiënten die in AZ Lokeren hun resultaat afwachten worden in geval van een positief resultaat overgebracht naar het AZ Nikolaas.

Gezien op 4 mei vanuit de overheid de boodschap kwam ruimer te screenen, werd ons screeningsbeleid grondig aangepast. Elke patiënt met een geplande opname met of zonder overnachting wordt verwacht gescreend te zijn voor zijn of haar opname in ons ziekenhuis en ook bij patiënten die opgenomen worden via spoed wordt consequent een staal afgenomen.

Met dank aan…

Hoewel de Covid-crisis nog niet ten einde is, kunnen we stellen dat de Verenigde Ziekenhuizen van Waas en Durme een sterk beleid gevoerd hebben. Dit is aan vele aspecten te danken. Eerst en vooral dienen we dankbaar te zijn voor het wendbaar en doorzettend medisch-verpleegkundig en ondersteunend personeel dat zich dag in, dag uit heeft ingezet om blijven kwalitatieve zorg te verlenen en dit niet in ideale omstandigheden. We wensen ook onze dank uit te brengen aan onze collega’s van de eerste lijn waar meteen een constructieve samenwerking mee werd aangegaan en op zeer efficiënte wijze een succesvol concept kon klaargezet worden ten goede van de patiënt. Voor onze collega woonzorgcentra van Samen Ouder heeft de reeds langdurige samenwerking zeker ook zijn dienst bewezen. AZ Nikolaas heeft bijgevolg ook besloten de hand te reiken naar eerstelijnscentra van de omgeving die op onze ondersteuning konden rekenen. AZ Nikolaas koos ook in deze periode voor top zorg met een warm hart.