Maligne Pleuraal Mesothelioma of Longvlieskanker

Gepubliceerd op vrijdag 14 januari, 2022

Sint-Niklaas wordt wel eens laconiek de Asbesthoofdstad van het land genoemd. De Belgische geografische incidentie van Maligne Pleuraal Mesothelioma (MPM) – zie pictogram 1 – laat inderdaad niet veel aan de verbeelding over. Op wereldvlak staat België op de vierde plaats en moet hierbij landen als het Verenigd Koninkrijk, Australië en Italië laten voorgaan. MPM mortaliteit (pictogram 2) is in Sint-Niklaas 3,44 hoger dan het reeds hoge gemiddelde in ons land en dus is ‘Asbesthoofstad van het land’ in feite een understatement en zou ‘Asbesthoofdstad van de wereld’ passender zijn op basis van objectieve cijfers.

De belangrijkste oorzaak, asbestblootstelling concentreert zich in ons land rond maar enkele bedrijven. Voor onze stad gaat het om SVK, jawel, gevestigd in het midden van Sint-Niklaas… Alhoewel de ‘blauwe’ meest schadelijke asbest (Crocidolite) reeds eind de jaren 60 verboden werd, is er tot 2001 nog verwerking geweest van de ‘witte asbest’ (Chrysotile). De asbestverwerkende bedrijven werden jarenlang politiek beschermd omwille van hun hoge werkgelegenheid. Economische belangen hebben lang geprimeerd boven de gezondheid van de weinig of nietsvermoedende trouwe werknemer. Meer nog worden de bedrijven beschermd tegen juridische vervolgingen door creatie van het Fonds voor Beroepsziekten (nu Fedris) en Asbestfonds. Wanneer een patiënt financiële compensatie ontvangt hiervan, kan deze niet meer in persoonlijke naam de bedrijven juridisch vervolgen en wordt hij/zij dus monddood gemaakt.

Ondanks deze cijfers is het bijzonder stil. Pas nu en dan komt Asbestproblematiek onder de aandacht in de publieke pers. Meer nog kan men spreken van een algemeen taboe. Hierin speelt nog mee dat de aandoening met een latentietijd van twintig tot meer dan veertig jaar na de blootstelling uitbreekt.

De menselijk tol is bijzonder zwaar. We spreken over een mediaan overleving van twaalf tot achttien maanden (gerelateerd aan het subtype MPM). We danken vzw STOFF www.stoffvzw.be die via hun activiteiten deze pijnlijke verhalen documenteren, bundelen en deze nooit meer vergeten.

In vergelijking met andere kankers is MPM met een driehonderdtal nieuwe gevallen per jaar een relatieve zeldzaamheid. Aangezien de meeste asbestblootstellingen beroepsmatig zijn, is er een belangrijk overwicht bij mannen.

Om enerzijds patiënten uit onze regio toegang te bieden aan innovatieve producten en hoofd te bieden aan de hoge incidentie van MPM werkten de dienst Longziekten / thoracale oncologie en de dienst voor Klinische Studies afgelopen jaren intens samen met internationale studies.

• A Phase III, Randomized, Open Label Trial of Nivolumab in combination with Ipilimumab versus Pemetrexed with Cisplatin or Carboplatin as First Line Therapy in unresectable Pleural Mesothelioma , BMS Checkmate 743
  • A randomized, open-label, active-controlled, Phase II study of intravenous anetumab ravtansine (BAY 94-9343) or vinorelbine in patients with advanced or metastatic malignant pleural mesothelioma overexpressing mesotheline and progressed on first line platinum/pemetrexed-based chemotherapy
  • First line immunotherapy using Wilms tumor protein 1 (WT1) targeted dendritic cell vaccinations for malignant pleural mesothelioma, Mesodec trial

Voor deze laatste studie is er een intense samenwerking met de dienst CCRG van het UZA (Centrum voor Celtherapie en Regeneratieve Geneeskunde). Hierbij wordt de patiënt naast de klassieke therapie ook behandeld met Dendritische Cel (DC) vaccins, die na afname van witte bloedcellen (leucaferese) in vitro worden gematureerd tegen specifieke epitopen van de MPM kankercel. Bij deze procedure wordt via elektroporatie boodschapper RNA in de Dentritische cel ingebracht, enigszins gelijkaardig aan de Pfizer en Moderna Covid-19-vaccins.

Het voordeel van deze therapie wordt echter duidelijker wanneer de patiënt bij herval Immuuncheckpoint inhibitors toegediend krijgt (PD-(L)1 inhibitie), ook wel bekend als ‘immunotherapie’ . Er is dus een synergie tussen DC-vaccins en immunotherapie, waarbij verschillende patiënten jaren stabiel kunnen blijven. Daarom staat er een nieuwe studie in de steigers die gesteund wordt door UZA, CCRG, Kom Op Tegen Kanker en Roche NV. Hierbij zal naast de klassieke chemotherapie met pemetrexed (Alimta) / cisplatine van meetaf aan gecombineerd worden met DC vaccinatie en Atezolizumab (PD-L1 inhibitor).

Meer weten? Op dinsdag 1 februari vindt een infoavond plaats georganiseerd door STOFFvzw, het UZA en de Universiteit Antwerpen waar ook dr. Deschepper zal spreken. Klik hier om meer te weten over deze avond: van labo naar kliniek: therapieën voor asbestkanker in ontwikkeling.